Το τελευταίο διάστημα φάνηκε ότι αναθερμαίνονται οι διεργασίες στο Κυπριακό, λίγες μέρες πριν τη συμπλήρωση 50 χρόνων, τόσο από το πραξικόπημα των Ελληνοκυπρίων εθνικιστών της ΕΟΚΑ Β’ με τη συμμετοχή στρατευμάτων της Ελλάδας υπό τις διαταγές της τότε δικτατορικής κυβέρνησης, όσο και από την στρατιωτική επέμβαση της Τουρκίας.
Όσο δεν γίνονται συνομιλίες για τη λύση του Κυπριακού, υπάρχει ο κίνδυνος δημιουργίας εστιών έντασης στην Κύπρο. Αυτό ευνοεί το βάθεμα και τη μονιμοποίηση της διχοτόμησης. Επίσης λόγω της συντριπτικά υπέρτερης δύναμης της Τουρκίας, υπάρχει κίνδυνος για σταδιακή επιδείνωση της σημερινής κατάστασης σε βάρος της ελληνοκυπριακής πλευράς, τόσο στο έδαφος (Βαρώσι Αμμοχώστου, σημεία της «Πράσινης Γραμμής»), τόσο στη θάλασσα -είτε στην οριοθετημένη κυπριακή ΑΟΖ, είτε σε περιοχές που η Κυπριακή Δημοκρατία διεκδικεί ως ΑΟΖ.
Αποδοχή των 6 Σημείων του Γ.Γ. του ΟΗΕ
Η ελληνοκυπριακή ηγεσία πρέπει να κινηθεί γρήγορα και ευέλικτα, ώστε να επιτύχει επανέναρξη των συνομιλιών. Για να γίνει αυτό, πρέπει να πείσει τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ότι έχει την πολιτική βούληση να φτάσει σε έναν έντιμο συμβιβασμό, μέσω αμοιβαίων παραχωρήσεων. Για να βρεθεί λύση εντός των ήδη προδιαγεγραμμένων παραμέτρων, όχι «όλα από την αρχή». Και αυτό, μέσα σε σύντομο και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, όχι με διαιώνιση των συνομιλιών.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να δηλώσει η ελληνοκυπριακή πλευρά άμεση και πλήρη αποδοχή των 6 Σημείων του Πλαισίου Γκουτέρες, ως έχουν. Είναι αυτά που είχε καταθέσει ο Γ.Γ. του ΟΗΕ στις τελευταίες διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας το 2017. Ας μην ξεχνάμε ότι για το αδιέξοδο εκείνων των συνομιλιών, οι Εκθέσεις των αρμοδίων του ΟΗΕ συγκαταλέγουν στους υπευθύνους και την ελληνοκυπριακή ηγεσία.
Για την ουσία του Κυπριακού οι αναφορές του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι σαφείς: λύση Διζωνικής-Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα μεταξύ Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής Κοινότητας. Να το πούμε καθαρά: αυτό σημαίνει επανένωση της Κύπρου βασισμένη σε έναν «νέο συνεταιρισμό» Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, με διαμοιρασμό και κοινή διαχείριση εξουσιών και πόρων.
«Εργαλείο» οι ευρω-τουρκικές σχέσεις και η ενεργειακή συνεργασία
Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει αποφασίσει να ολοκληρώσει την επαναπροσέγγιση του με την Δύση, για λόγους οικονομικούς και πολιτικούς. Σε αυτήν την επαναπροσέγγιση εντάσσει φυσικά την επανασύνδεση της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ξεπάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, με στόχο να μείνει ανοιχτή για το απώτερο μέλλον μια προοπτική πλήρους ένταξης της.
Η Ε.Ε. επιθυμεί την επανασύνδεση, λόγω του γεωπολιτικού ρόλου της Τουρκίας στην περιοχή αλλά και λόγω οικονομικών και εμπορικών σχέσεων.
Ποια στάση θα επιδείξουν η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα, ως μέλη της ΕΕ; Θα αξιοποιήσουν το ενδιαφέρον της Τουρκίας αλλά και των εταίρων τους, ενθαρρύνοντας ένα πακέτο μιας ενισχυμένης προνομιακής σχέσης Τουρκίας-ΕΕ, ως κίνητρο, καταλύτη ή «αντάλλαγμα» για την επίλυση του Κυπριακού;
Η Ε.Ε. είναι διατεθειμένη να βοηθήσει στο Κυπριακό και το έχει δηλώσει με πολλούς τρόπους. Αλλά ταυτοχρόνως έχει δηλώσει ότι ο βασικός «παίκτης» στο Κυπριακό είναι ο ΟΗΕ. Επομένως να σταματήσουμε να καλλιεργούμε αυταπάτες ότι μέσω της Ε.Ε θα υποχρεώσουμε την Τουρκία να αποδεχθεί τις δικές μας απόψεις, ή -ακόμα περισσότερο- ότι θα την απομονώσουμε.
Λόγω της απρόκλητης, αδικαιολόγητης, παράνομης και βάναυσης ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η Ε.Ε. αναμένει απρόσκοπτη ροή ενέργειας (φυσικό αέριο, πετρέλαιο, υδρογόνο, ηλεκτρισμό, ανανεώσιμες πηγές) μέσω της περιοχής μας.
Γι' αυτούς τους λόγους, θα ήταν πολύ θετικά δεκτό από την Ε.Ε. ένα νέο πακέτο Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο Κοινοτήτων στην Κύπρο, εμπλουτισμένο όμως με το θέμα της ενέργειας. Σημαντική θα ήταν η ενεργοποίηση μιας κοινής Επιτροπής Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων για τον σχεδιασμό των ερευνών και την αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών του Νησιού.
Παράλληλα, μέσα σε πακέτο ευρύτερης συνεννόησης που θα παρέχει και τα κατάλληλα «κίνητρα» στην Τουρκία, θα χρειαστεί να προβλεφθεί η συμμετοχή όλων των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου -περιλαμβανομένης της Τουρκίας- σε ένα σχήμα συνεργασίας για την αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων της περιοχής.
Η ελληνο-τουρκική προσέγγιση βοηθά το Κυπριακό
Χωρίς συνεννόηση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν μπορεί να λυθεί το Κυπριακό. Το Κυπριακό θα λυθεί εφόσον συμπίπτουν τα συμφέροντα και οι προτεραιότητες Ελλάδας και Τουρκίας.
Αρκεί αυτό; Προφανώς όχι. Το Κυπριακό θα επιλυθεί μόνο με πολιτική βούληση των ηγεσιών Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και όταν το διεθνές πλαίσιο ωθεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Αλλά θα ήταν αυταπάτη να πιστεύουμε ότι σε φάση που Ελλάδα και Τουρκία αντιπαρατίθενται με αερομαχίες και κινήσεις πολεμικών πλοίων, είναι δυνατόν να έχουμε διαδικασίες επίλυσης του Κυπριακού.
Υπό αυτήν την έννοια, η βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας, δημιουργεί ευνοϊκές προϋποθέσεις για επανέναρξη διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Όποιος πραγματικά υποστηρίζει την προοπτική της λύσης, δεν μπορεί παρά να χαιρετίσει την εξέλιξη αυτή.
Το «κλειδί» είναι πάντα η πολιτική βούληση για εξεύρεση λύσεων, με «θετικό άθροισμα». Λύσεις επωφελείς για όλες τις πλευρές. Που θα λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα και τους φόβους, όλων όσων μετέχουν στη διένεξη. Αυτό ισχύει τόσο για τις ελληνοτουρκικές διαφορές, όσο και για το Κυπριακό. Μέχρι τώρα οι ηγεσίες όλων των πλευρών δεν έχουν χρησιμοποιήσει αυτό το κλειδί.
Πηγή: www.efsyn.gr