- Συμπέρασμα πρώτο: Όσοι περίμεναν ότι την Χρυσή Αυγή θα την ψηφίσουν λιγότεροι γιατί «ανέλαβε την πολιτική ευθύνη» ή γιατί ο αρχιναζί είπε «είμαστε οι χαμένοι του 45, οι εθνικοσοσιαλιστές, οι φασίστες» δεν κατάλαβαν πέντε χρόνια τώρα ποιοι είναι αυτοί που ψηφίζουν τους ναζί. Δεν έχουν πρόβλημα με τις δολοφονίες. Συμφωνούν με τον αρχηγο τους. Αυτοί είναι, εθνικοσιαλιστές και φασίστες. Δεν είναι παραπλανημένοι αντιμνημονιακοί.
- Συμπέρασμα δεύτερο: Οι αριθμοί λένε την αλήθεια. Η νίκη του Τσίπρα είναι καθαρή και μεγάλη. Η αντιπολίτευση από όλες τι μεριές, προσπάθησε να τον αποδομήσει με επιχειρήματα που δεν άγγιξαν τους ψηφοφόρους του. Δεν μιλάει την ίδια γλώσσα ο ψηφοφόρος του ΣΥΡΙΖΑ με τους υπεύθυνους της πολιτικής στρατηγικής του Μεϊμαράκη, της Γεννηματά και του Θεοδωράκη. Δεν βρίσκεται στην ίδια ιδεολογική αφετηρία με τον Λαφαζάνη και την Κωνσταντοπούλου. Για τους δεύτερους δε με νοιάζει καθόλου.
Για την ΝΔ από τους πρώτους υπάρχουν εξηγήσεις, αλλά δεν είναι ο χώρος μου και δεν θα ανοίξω την συζήτηση. Για το χώρο της κεντροαριστεράς, της μεταρρύθμισης, της σοσιαλδημοκρατίας ή όπως αλλιώς μπορούμε να τη περιγράψουμε, η συζήτηση είναι ανοιχτή ήδη. Και πρέπει να είναι ειλικρινής.
- Συμπέρασμα τρίτο: Μεγάλη ανάλυση μπορεί να γίνει για τους λόγους που ψήφισαν (πάλι) ΣΥΡΙΖΑ το 35,5% των ψηφοφόρων – λιγότεροι βέβαια αριθμητικά αφού η αποχή ήταν τεράστια. Και η ανάλυση μπορεί να είναι βαθιά, κοινωνικοπολιτική και πολύπλευρη. Αλλά τα ερωτήματα, που απάντησε με Τσίπρα το ένα τρίτο των ψηφοφόρων ως σώμα είναι απλά, όσο κι αν κρύβουν βαθύτερες αιτίες και δεν χρειάζεται να στέκουν από την σκοπιά των υπόλοιπων δύο τρίτων.
Ξεχωρίζω τρεις τάσεις: Κυρίαρχη ήταν αυτή που απάντησε απλά… Τσίπρας. Το πρόσωπο. Η λεγόμενη «αδιαμεσολάβητη σχέση». Δεν έχει σημασία τι κάνει, τι είπε, πως κινήθηκε. Το έχουμε ξαναδεί το έργο, είναι ριζωμένο και σε συνθήκες έντονου κοινωνικού στρες όπως η τελευταία πενταετία είναι λογικό να θεριέψει.
Άλλη τάση ήταν «η δεύτερη ευκαιρία», (ιδίως αφού δεν ήρθαν ακόμη τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ, του ΦΠΑ και τα υπόλοιπα ραβασάκια του τρίτου μνημονίου), ενώ υπαρκτή ήταν κι η απλοϊκή λογική «αυτός έφερε μνημόνιο ενώ ήταν ο άρχοντας του αντιμνημονίου, να τα ξεμπλέξει μόνος του, δεν θα τον αφήσω να δραπετεύσει». Και υποσυνείδητα ή φανερά σε κάποιους ψηφοφόρους ότι «προτιμώ να διαχειριστεί το μνημόνιο ο Τσίπρας γιατί μπορεί να αντέξει τις αντιδράσεις του κόσμου», δηλαδή να γίνει ότι γίνει αλλά πιο αναίμακτα από ότι με την δεξιά.
- Συμπέρασμα τέταρτο, μικρής σημασίας: Οι δημοσκοπήσεις όπως ειπώθηκε από την αρχή της προεκλογικής εκστρατείας, χρησιμοποιήθηκαν ως όπλα, αστόχησαν και τελικά απαξιώθηκαν περισσότερο. Εντάξει η πολιτικάντικη χρήση τους, αλλά μεθοδολογικά τι τρέχει, γιατί αποτυγχάνουν τόσο ντροπιαστικά; Αν θέλουμε να πούμε τα πράγματα με το όνομα τους, ακόμη κι η εταιρεία δημοσκοπήσεων «του ΣΥΡΙΖΑ» έλεγε για 0-3 μονάδες διάφορα κι έπεσε έξω. Η αλήθεια είναι πως δεν μπορούν να ερμηνεύσουν τους αναποφάσιστους ή να διαβάσουν την αποχή. Έτσι κάνουν πολύπλοκες αναγωγές με μπόλικο υποκειμενισμό και μαρκετίστικα κόλπα. Αυτό που χρειάζεται είναι απλή αλλά αντικειμενική πολιτική εκτίμηση. Το δυσκολότερο προσόν για να κατακτήσει ένας αναλυτής ή πολιτικός.
- Συμπέρασμα πέμπτο, προς το παρόν τελευταίο και το σοβαρότερο: Η πραγματικότητα είναι μπροστά μας, ένα χαντάκι που ή το πηδάς ή πέφτεις και γκρεμοτσακίζεσαι. Όποιος πιστεύει ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για αλλαγές από αυτά που αποφασίστηκαν και ψηφίστηκαν τον Ιούλιο στο κτίριο της πλατείας Συντάγματος κι επικυρώθηκαν από το 80% που πήραν χτες τα κόμματα που τα ψήφισαν θα διαψευσθεί εντός λίγων ημερών. Όταν αρχίσουν να ψηφίζονται οι εφαρμοστικοί νόμοι, να θίγονται ομάδες που δεν είχαν πειραχτεί τόσο καιρό και να έρχονται τα ραβασάκια του ΕΝΦΙΑ και του ΦΠΑ. Το χαντάκι που λέγαμε είναι η επόμενη αξιολόγηση. Οπού μέχρι τότε οι ψηφοφόροι θα έχουν ελπίζω καταλάβει πως περνάς πάνω από χαντάκια κι η κυβέρνηση δεύτερη-φορά-αριστερά ΣΥΡΙΖΑ ΑνΕλ θα πρέπει να έχει μάθει ότι ψηφίστηκε για να εφαρμόσει το τρίτο μνημόνιο. Δύσκολοι στόχοι για έναν πολύ δύσκολο χειμώνα.