Μπορεί οι εποχές των ιδεολογιών να πέρασαν και αυτό συνέβη γιατί η εξάλειψη της φτώχειας σε μεγάλες ομάδες των πολιτών μείωσε τη διάθεση για αντιπαράθεση ή ακόμη για ακραίο φανατισμό, δογματισμό και βία. Ωστόσο, οι πολιτικές διαφορές στα πλαίσια της δημοκρατικής έκφρασης υπάρχουν και συζητούν για τη ποιότητα ζωής, για τον εκσυγχρονισμό της δημοκρατίας, για το δίκαιο και άδικο, για το τίμημα του να είσαι πολίτης.

Ένα μεγάλο πλεονέκτημα του φιλελευθερισμού είναι η απλότητα του. Η αγορά καθορίζει τα πάντα και επομένως δεν υπάρχει λόγος για κρατική παρέμβαση, μιας και το κράτος είναι αναποτελεσματικό, είναι πηγή διαφθοράς και ο κρατικός λειτουργός είναι ?δέσμιος? της πολιτικής επιρροής. Πόλλα από τα επιχειρήματα των φιλελεύθερων έχουν βάση, με μία σημαντική διαφορά.. ότι η ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με την αγορά. Ενώ η αγορά λόγω της πίεσης είναι ικανή να παράγει πλούτο, να δημιουργεί ένα δυναμικό παραγωγικο ιστό, παράλληλα, αποτυγχάνει στη διανομή του πλούτου σύμφωνα με το έργο που παράγει ο κάθενας από εμάς. Επίσης, και η αγορά είναι πηγή διαφθοράς στο μέτρο που τα συμφέροντα μιας ομάδας αντίκεινται στα συμφέροντα μιας άλλης, ενώ η πολιτική επιρροή στην αγορά είναι εγγενής χαρακτηριστικό από τη δημιουργία της έννοιας ?κράτος?.

Η αγορά είναι ένας μηχανισμός παραγωγής πλούτου, ένας μηχανισμός που απελευθερώνει την ανθρώπινη ενέργεια με παραγωγικό, ίσως και δημιουργικό τρόπο. Ως εκεί.. Δεν υπάρχει δίκαιο και άδικο, δεν υπάρχει σωστό και λάθος..

Ο υπαρκτός σοσιαλισμός κατέρρευσε γιατί ήταν ένα αντιπαραγωγικό σύστημα, δεν υπήρχε παραγωγή πλούτου για αναδιανομή. Η σοσιαλδημοκρατία είναι η εξέλιξη της ευρωπαϊκής αριστεράς, είναι ο κρατικός παρεμβατισμός, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει μία και μόνο ερμηνεία για όλα αυτές τις έννοιες. Ο διάλογος είναι πάντα πιο έντονος όταν υπάρχουν οικονομικές δυσκολίες και στο κέντρο του διαλόγου είναι πάντα το κράτος, παρών μέσω της φορολογίας, της δικαιοσύνης, της δημόσιας παιδείας, υγείας και διοικησης.

Όσος πλούτος και αν παραχθεί, η σοσιαλδημοκρατία θα είναι παρών στις μελλοντικές οικονομικές κρίσεις, θα είναι παρών όχι γιατί είναι με το μέρος των φτωχών ή των αδύναμων, αλλά γιατί ?ενσαρκώνει? την αυτορύθμιση των φιλελεύθερων, είναι η ανασυγκρότηση και η αναδιάταξη της κοινής λογικής.. του μέτρου. Όσες φορές ακους να λέν ότι η ανάπτυξη θα λύσει τα θέματα της σχετικής ή απόλυτης φτώχειας, να απαντάς ?Η σοσιαλδημοκρατία ζει?!

O Αντώνης Βατούσιος είναι Εκπαιδευτικός